فهرست مطالب
ورزش شیرجه یکی از رشته‌های ورزشی آبی است که در آن ورزشکاران با انجام حرکات آکروباتیک خود را از روی یک سکو یا فنر به داخل آب پرتاب می‌کنند. این ورزش هم به عنوان یک تفریح محبوب و هم به عنوان یک رقابت جذاب بین کشورها در المپیک برگزار می‌شود. در این مقاله قصد داریم با انواع، قوانین، فواید، شیرجه زنان، یادگیری و نکات این رشته ورزشی آشنا شویم.
ورزش شیرجه ریشه‌های باستانی دارد. برخی مورخان معتقدند که این ورزش از کشور یونان باستان شروع شده است. نقوش مقبره‌ای در شهر ناپل در کشور ایتالیا نشان می‌دهد که حدود ۲۵۰۰ سال پیش، مردان یونانی با پریدن از روی صخره‌ها و پرتگاه‌ها به درون آب، به عنوان یک آئین دینی خود را به خدایان نزدیک می‌کردند.
اما ورزش شیرجه به صورت رسمی و حرفه‌ای در قرن هفدهم در کشورهای آلمان و سوئد پیدایش کرد. ژیمناست‌های آلمانی و سوئدی با انجام حرکات نمایشی خود را از روی سکوهای ساحل دریا به آب پرتاب کرده و تماشاگران زیادی را جذب خود می‌کردند. به تدریج، این حرکات به گروه‌های مختلف تقسیم شدند و قوانین و امتیازات خود را پیدا کردند.
ورزش شیرجه برای اولین بار در سال ۱۹۰۴ در بازی‌های المپیک سنت لوئیس آمریکا به عنوان یک رقابت جذاب بین کشورها برگزار شد. البته در آن زمان به این ورزش «شیرجه آزاد» گفته می‌شد و حالات رو به آب، پشت به آب، جلو، عقب، نصف چرخ، تمام چرخ و … تعریف نشده بودند.
در سال ۱۹۲۹، سیستم تقسیم‌بندی شیرجه‌ها با توجه به حالت شروع از روی سکو یا تخته، مسیر چرخش در هوا و حالت ورود به آب به شش گروه (خانواده) تقسیم شدند. در سال ۱۹۵۶، نحوه شماره‌گذاری کنونی برای شیرجه‌ها ایجاد شد. در سال ۲۰۰۰ رشته جدیدی به نام «شیرجه هماهنگ» به المپیک اضافه شد که در آن دو ورزشکار همزمان و با هماهنگی کامل حرکات خود را انجام می‌دهند.
انواع ورزش شیرجه
ورزش شیرجه دارای دو نوع اصلی است: شیرجه از روی تخته فنری و شیرجه از روی سکو. در هر دو نوع، ورزشکاران باید با انجام حرکات آکروباتیک خود را به آب برسانند. اما تفاوت‌هایی بین این دو نوع وجود دارد که در زیر به آن‌ها می‌پردازیم. در ایران مکان های مناسبی برای شیرجه وجود دارد و بلیط پارک آبی و استخر دانش کرج در این زمینه به شما کمک می‌کند.
شیرجه از روی تخته فنری
در این نوع شیرجه ورزشکاران از روی یک تخته فلزی با پوشش چوبی یا پلاستیکی که به چارچوب فلزی متصل است، اقدام به پریدن می‌کنند. تخته فنری معمولاً دارای طول ۴.۸ متر، عرض ۵۰ سانتی‌متر و ضخامت ۶ سانتی‌متر است. این تخته می‌تواند تا حدود ۷۰ سانتی‌متر از جای خود تغییر کند.
ارتفاع تخته فنری از سطح آب معمولاً بین ۱ تا ۳ متر است. در المپیک مسابقات شیرجه از روی تخته فنری با ارتفاع ۳ متر برگزار می‌شود. در این نوع شیرجه، ورزشکاران باید حداقل چهار حالت مختلف را در هوا اجرا کنند: جلو، عقب، نصف چرخ و تمام چرخ. همچنین باید حالات رو به آب و پشت به آب را نشان دهند.
شیرجه از روی سکو
در این نوع شیرجه، ورزشکاران از روی یک سکو ثابت با پلتفرم فلزی که به دستگاه قابل تنظیم متصل است، اقدام به پریدن می‌کنند. ارتفاع سکو از سطح آب معمولاً بین ۵ تا ۱۰ متر است. در المپیک، مسابقات شیرجه از روی سکو با ارتفاع ۱۰ متر برگزار می‌شود. در این نوع شیرجه، ورزشکاران باید حداقل پنج حالت مختلف را در هوا اجرا کنند: جلو، عقب، نصف چرخ، تمام چرخ و پیچ. همچنین باید حالات رو به آب، پشت به آب و جانبی را نشان دهند.
قوانین ورزش شیرجه
ورزش شیرجه دارای قوانین و استانداردهای خاص خود است که باید توسط ورزشکاران و داوران رعایت شود. برخی از این قوانین عبارتند از:
- ورزشکاران باید در هر مسابقه تعداد مشخصی شیرجه را با توجه به نوع و ارتفاع تخته یا سکو انجام دهند. به عنوان مثال در المپیک ورزشکاران باید در شیرجه از روی تخته فنری ۶ شیرجه و در شیرجه از روی سکو ۵ شیرجه را انجام دهند.
- ورزشکاران باید قبل از شروع مسابقه، لیست شیرجه‌های خود را به داوران اعلام کنند. این لیست باید شامل نام، شماره و درجه سختی هر شیرجه باشد. درجه سختی هر شیرجه با توجه به تعداد چرخش‌ها، پیچ‌ها و حالات مختلف در هوا محاسبه می‌شود.
- ورزشکاران باید حالت مناسب را برای شروع، پرواز و ورود به آب داشته باشند. حالات مناسب عبارتند از: خمیدگی (با خم کردن پاها)، کشیدگی (با کشیدن پاها)، جمع (با جمع کردن پاها به سینه) و باز (با باز کردن پاها).
- ورزشکاران باید با حفظ تعادل خود را به آب ببرند. همچنین باید با زاویه مناسب (حدود ۹۰ درجه) به آب وارد شوند. هرگونه نقص یا خطایی در این موارد باعث کسر امتیاز می‌شود.
- داوران باید با توجه به عملکرد ورزشکاران، نمرات خود را به صورت صحیح و عادلانه اعلام کنند. نمرات داده شده توسط داوران با درجه سختی هر شیرجه ضرب می‌شود تا نمره نهایی محاسبه شود.
فواید ورزش شیرجه
ورزش شیرجه علاوه بر اینکه یک رقابت هیجان‌انگیز و تماشایی است، دارای فواید بسیاری برای سلامتی و روحیه ورزشکاران است. برخی از این فواید عبارتند از:
- ورزش شیرجه نیازمند تمرینات سخت و مداوم است که باعث تقویت عضلات پا، شکم، بازو، سینه و پشت می‌شود. همچنین با انجام حرکات چرخشی و پیچیده در هوا، قابلیت انعطاف‌پذیری و هماهنگی بدن بهبود می‌یابد.
- ورزش شیرجه یک فعالیت آرامش‌بخش و لذت‌بخش است که باعث کاهش فشار روحی و جسمی می‌شود. همچنین با انجام حرکات نوآورانه و زیبا خلاقیت و اعتماد به نفس ورزشکاران افزایش می‌یابد.
- ورزش شیرجه باعث بهبود گردش خون تنفس و اکسیژن‌دهی به بافت‌های بدن می‌شود. این امر سلامت قلب ریه و مغز را تقویت می‌کند و خطر بروز بسیاری از بیماری‌ها را کاهش می‌دهد.
ورزش شیرجه زنان
ورزش شیرجه زنان یک رشته جذاب و پرطرفدار است که در سطح جهانی رقابت‌های زیادی را به وجود آورده است. در المپیک ورزش شیرجه زنان از سال ۱۹۱۲ در سوئد آغاز شد. در حال حاضر، بسیاری از کشورهای جهان دارای تیم‌های قوی و موفق در این رشته هستند. بعضی از قهرمانان و مدال‌آوران این رشته عبارت‌اند از:
- فو منگ (چین): دارای چهار مدال طلا، دو مدال نقره و چهار جام جهانی در شیرجه سکو
- گوئو جینگ جینگ (چین): دارای دو مدال طلا، دو مدال نقره و پنج جام جهانی در شیرجه تخته
- لورا ولکین (آلمان): دارای دو مدال طلا، دو مدال نقره و سه جام جهانی در شیرجه هماهنگ
- پاندله ساوا (رومانی): دارای یک مدال طلا، یک مدال نقره و چهار جام جهانی در شیرجه تخته
- تاتیانا اگونینا (روسیه): دارای یک مدال طلا، یک مدال نقره و یک جام جهانی در شیرجه سکو
چگونه ورزش شیرجه را تمرین کنیم؟
ورزش شیرجه یک رشته ورزشی است که نیازمند تمرینات سخت و مداوم است. برای تبدیل شدن به یک ورزشکار حرفه‌ای در این رشته، باید ساعت‌ها در روز به تقویت عضلات، افزایش استقامت، بهبود انعطاف‌پذیری و هماهنگی بدن و یادگیری حرکات مختلف پرداخت. در این قسمت ما به شما چند نکته کلیدی را برای تمرین ورزش شیرجه می‌گوییم. در استخر می‌توان به خوبی و با رعایت نکات زیر به ورزش شیرجه پرداخت. سانس استخر کانون شهید مفتح تهران برای سرویس دادن شیرجه تنظیم شده است.
قبل از هر تمرین باید عضلات خود را گرم کنید. این کار باعث می‌شود که خطر آسیب دیدن عضلات و مفاصل کاهش یابد. برای گرم کردن عضلات می‌توانید از حرکات ساده مانند دویدن، پریدن، دراز نشست، فشار قفسه سینه و … استفاده کنید.
بعد از گرم کردن عضلات باید به افزایش انعطاف‌پذیری خود بپردازید. این کار باعث می‌شود که قابلیت خم شدن و کشیدگی عضلات بهبود یابد. برای افزایش انعطاف‌پذیری می‌توانید از حرکات کششی مانند خم شدن به جلو، خم شدن به عقب، خم شدن به کنار، پروانه زدن و … استفاده کنید.
سپس باید به تقویت عضلات خود بپردازید. این کار باعث می‌شود که قدرت و استحکام عضلات افزایش یابد. برای تقویت عضلات می‌توانید از حرکات وزنه‌برداری مانند سرشانه زدن، بازو زدن، پا زدن، شکم زدن و … استفاده کنید.
در نهایت باید به یادگیری حرکات شیرجه بپردازید. این کار باعث می‌شود که تکنیک و دقت حرکات خود را بهبود دهید. برای یادگیری حرکات شیرجه می‌توانید از راهنمای تصویری یا فیلم‌ها استفاده کنید.
چند نکته مهم برای ایمنی ورزشکاران
ورزش شیرجه یک رشته ورزشی است که ممکن است خطراتی را به همراه داشته باشد. برای جلوگیری از بروز آسیب‌های جسمی و روحی، باید چند نکته مهم را رعایت کنید. برخی از این نکات عبارتند از:
- همیشه قبل از شروع تمرین یا مسابقه، با شرایط محل شیرجه آشنا شوید. از سلامت و استاندارد بودن تخته فنری یا سکو، عمق و دمای آب، وجود نگهبان یا نجات‌گر و… اطمینان حاصل کنید.
- با لباس مناسب و محکم شیرجه بزنید. از پوشیدن لباس‌های سبک، شل، پارچه‌ای یا فلزی خودداری کنید. این لباس‌ها ممکن است باعث اختلال در حرکات شما شوند یا در آب به شما آسیب برسانند.
- با توجه به سطح توانایی خود شیرجه بزنید. از انجام حرکات سخت، پیچیده یا ناآشنا خودداری کنید. این حرکات ممکن است باعث از دست دادن تعادل، کنترل یا هوشیاری شما شوند یا به عضلات و مفاصل شما آسیب برسانند.
- در آخر با دقت و آرامش شیرجه بزنید. از عجله، استرس، ترس یا هیجان خودداری کنید. این حالات ممکن است باعث خطای روان‌شناختی یا فنی شما شوند یا به روحیه و اعتماد به نفس شما آسیب برسانند.
نتیجه‌گیری
در این مطلب در مورد شیرجه چیست مطالب مفیدی بیان کردیم. ورزش شیرجه یک رشته ورزشی جذاب و محبوب است که دارای تاریخچه، انواع، قوانین، فواید، شیرجه زنان، یادگیری و نکات خاص خود است. این ورزش نه تنها چالش‌برانگیز و تماشایی است، بلکه منافع زیادی برای سلامت جسمانی و روانی دارد. امیدواریم این محتوا برای شما مفید بوده باشد. ما منتظر نظرات و پیشنهادات شما هستیم.